- Έργο (αυτοτελές έργο)
- 01. Ιστορία της Ελληνικής ποίησης
- Έργα σχετικά με τα πρόσωπα ψηφιακής βιβλιοθήκης
- 1943
- Ελληνική ποίηση -- 20ος αιώνας -- Ελλάδα
- Γκάτσος, Νίκος (1911-1992)
-
-
Η Αμοργός αποτελείται από 168 στίχους. Μεταξύ των στίχων 122 και 123, παρεμβάλλονται τέσσερις παράγραφοι πεζού λόγου. Έργο υπερρεαλιστικό και «αλλότροπο», μπορεί να χωριστεί σε έξι ενότητες ή «ποιήματα»[8][9]. Το πρώτο ποίημα (στίχοι 1–60) είναι πλούσιο σε αισθήματα και φυσικές εικόνες. Ξεκινάει με ατμόσφαιρα θανάτου και καταλήγει σε προτροπή για δράση και αισθητική λύτρωση:
- «Μή γίνεσαι ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΝ
- Μή σφίγγεις ἄδικα τὰ παπούτσια σου σὰ νὰ φυτεύεις πλατάνια
- Γιατὶ δὲν εἶναι ὁ σταυραητὸς ἕνα κλεισμένο συρτάρι.»[10]
Tο δεύτερο ποίημα (στίχοι 61–98) διαποτίζεται από δραματικές απόψεις και φιλοσοφικούς στοχασμούς για να καταλήξει και πάλι σε προτροπή για δράση:
- «Φτάνει ν' ἀνθίσει μόνο
- Λίγο σιτάρι γιὰ τὶς γιορτὲς λίγο κρασὶ γιὰ τὴ θύμηση λίγο νερὸ γιὰ τὴ σκόνη…»
Το τρίτο ποίημα (στίχοι 99–122), το οποίο αποτελείται από έξι τετράστιχα σε παραδοσιακό δεκαπεντασύλλαβο στίχο, είναι σκοτεινό και «καταθλιπτικά υποβλητικό»[11]. Τα τέσσερα πρώτα τετράστιχα αρχίζουν με την φράση «Στοῦ πικραμένου τὴν αὐλὴ» ως ένδειξη βαθύ πόνου. Τα δύο τελευταία τετράστιχα είναι ωστόσο σκιρτήματα χαράς, γλυκιάς ανάμνησης και ελπίδας:
- «Κι ἂν θὰ διψάσεις γιὰ νερὸ θὰ στίψουμε ἕνα σύννεφο
- Κι ἂν θὰ πεινάσεις γιὰ ψωμὶ θὰ σφάξουμε ἕνα ἀηδόνι.
- […]
- Εἴταν τοῦ Μάη τὸ πρόσωπο τοῦ φεγγαριοῦ ἡ ἀσπράδα
- Ἕνα περπάτημα ἐλαφρὺ σὰ σκίρτημα τοῦ κάμπου
- Ἕνα φιλὶ τῆς θάλασσας τῆς ἀφροστολισμένης.»
Το τέταρτο «ποίημα» είναι ένας ύμνος στην δύναμη της ζωής και της «απόλυτης Ποίησης»[12], γραμμένος στην μορφή πεζού. Ακολουθεί το πέμπτο και πιο μικρό ποίημα (στίχοι 123–127), ένα επιγραμματικό γλωσσικό παιχνίδι στην απλή καθαρεύουσα της εποχής που γράφτηκε η Αμοργός. Τέλος, το έκτο ποίημα (στίχοι 128–168) είναι ένα λυρικό νοσταλγικό όραμα:
- «Πόσο πολὺ σὲ ἀγάπησα ἐγὼ μονάχα τὸ ξέρω
- Ἐγὼ ποὺ κάποτε σ' ἄγγιξα μὲ τὰ μάτια τῆς πούλιας.»
Το όραμα αυτό κλείνει ως στάση ενός κόσμου αγέρωχου, ενός κόσμου αγάπης:
- «Χρόνια καὶ χρόνια πάλεψα μὲ τὸ μελάνι καὶ τὸ σφυρὶ βασανισμένη καρδιά μου
- Μὲ τὸ χρυσάφι καὶ τὴ φωτιὰ γιὰ νὰ σοῦ κάμω ἕνα κέντημα
- Ἕνα ζουμπούλι πορτοκαλιᾶς
- Μίαν ἀνθισμένη κυδωνιὰ νὰ σὲ παρηγορήσω
- Ἐγὼ ποὺ κάποτε σ' ἄγγιξα μὲ τὰ μάτια τῆς πούλιας […]»
-
-
-
Η Αμοργός είναι το πρώτο πλήρες ποιητικό έργο που δημοσίευσε ο Έλληνας ποιητής και μουσικός στιχουργός Νίκος Γκάτσος. Πρόκειται για μια μικρή σε έκταση υπερρεαλιστική σύνθεση αναμεμειγμένη με στοιχεία της ελληνικής δημοτικής και λόγιας παράδοσης.
Η Αμοργός θεωρείται κορυφαίο δημιούργημα της νεοελληνικής γραμματείας. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι ο Γκάτσος δεν δημοσίευσε άλλα παρόμοια ποιητικά έργα, με εξαίρεση ίσως δυο-τρία ποιήματα.
⟶ Wikipedia
-