Ο Αλκαμένης ήταν αρχαίος Έλληνας γλύπτης από τη Λήμνο και την Αθήνα, που έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. Ήταν σύγχρονος του Φειδία αλλά νεότερος σε ηλικία και αναφέρεται για τη λεπτότητα και την τελειότητα των έργων του, από τα οποία ο Ήφαιστος και η Αφροδίτη των Κήπων θεωρούνται τα αριστουργήματά του.

Ο Παυσανίας (v 10. 8) γράφει πως ήταν ο σχεδιαστής ενός από τα αετώματα του ναού του Διός στην Ολυμπία, αλλά η άποψη αυτή μοιάζει αδύνατη χρονολογικά και υφολογικά. Πάλι ο Παυσανίας (I, 8, 4) σημειώνει πως ένα άγαλμα του Άρη, έργο του Αλκαμένη, υπήρχε στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, και ορισμένοι το συσχετίζουν με τον Άρη του Μποργκέζε. Όμως, ο ναός του Άρη στον οποίο αναφέρεται, μεταφέρθηκε από τις Αχαρνές και στήθηκε στην Αγορά στα χρόνια του Αυγούστου. Επίσης, τα αγάλματα του Αλκαμένη απεικονίζουν τον θεό Άρη με θώρακα στο στήθος, ο οποίος λείπει από τον Άρη του Μποργκέζε. Έτσι η σύνδεση των δύο μνημείων δεν είναι σίγουρη.

Στην Πέργαμο ανακαλύφθηκε το 1903 ένα ελληνιστικό αντίγραφο της κεφαλής του Ερμή Προπυλαίου του Αλκαμένη (Athenische Mittheilungen, 1904, p. 180). Όμως, καθώς η θεότητα αναπαρίσταται με νεοαττικό, αρχαιοπινές και συμβατικό στιλ, το συγκεκριμένο αντίγραφο δεν μπορεί να μας δώσει πολλές πληροφορίες για το σύνηθες στιλ του Αλκαμένη, ο οποίος ήταν σίγουρα ένας πρωτότυπος και αυθεντικός καλλιτέχνης.

Είναι πιο ασφαλές να κριθεί από το γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα, στην κατασκευή του οποίου είχε σίγουρα λάβει μέρος κάτω από την καθοδήγηση του Φειδία. Λέγεται ότι υπήρξε ο πιο επιφανής γλύπτης στην Αθήνα μετά την αναχώρηση του Φειδία για την Ολυμπία. Όμως, παραμένει αινιγματικός, διότι κανένα από τα γλυπτά που σχετίζονται με αυτόν στην κλασική βιβλιογραφία δεν μπορεί να συνδεθεί με σιγουριά με υπάρχοντα αντίγραφα.